نکاتی در مورد شناخت انواع پوست و مو و نگهداری از آن
نکاتی در مورد پوست و مو
پوست و مو در بدن انسانها و حتی حیوانات نقش مهمی دارند.
پوست با دارا بودن سطح متوسطی حدود ۲ متر مربع (۲٫۵ یارد مربع)، یکی از بزرگترین اعضا بدن است. پوست یک سد محافظتی بین محیط جهان اطراف با عضلات، اعضای درونی و رگهای خونی و اعصاب بدن تشکیل میدهد. مو و ناخنها از پوست منشأ گرفته و یک حفاظت اضافی ایجاد میکنند. ظاهر پوست بهطور گستردهای تغییر میکند؛ که این تغییر نه تنها به دلیل عواملی همچون افزایش سن بوده، بلکه، نمایش دهنده نوسانات هیجانی و سلامت عمومی، نیز است.
داشتن پوست و مو در پستانداران
داشتن مو از ویژگیهای پستانداران است هرچند برخی گونهها در دورههایی از زندگیشان بیمو هستند؛ و برخی از همان بدو تولد دارای مو هستند.
مو چند کارکرد دارد. عایقبندی گرمایی در برابر سرما و در برخی گونهها در برابر گرما از کارکردهای آن است. در انسان بهخاطر روند تکامل، موی بدن کمپُشت شده و کارکرد عایقبندی خود را از دست داده. موی سر هنوز این کارکرد را به همراه کارکرد زیباشناختی خود دارد. سیخ شدن موهای بدن بازماندهای است از دورانی که انسان پُرمو برای افزایش عایقبندی موها را به سوی هم میکشید. پژوهشها نشان میدهد که نوع بشر، ۳٫۳ میلیون سال پیش موهایی که بیشتر بدن را میپوشاندند از دست داد.
موی انسان، با بزرگنمایی ۲۰۰ بار
طریقه تشخیص نوع پوست
بسیاری از مردم نوع پوست خود را نمیشناسند. خصوصا که پوست همواره در حال تغییر است. برای این منظور یک امتحان ساده جهت تشخیص نوع پوست در نظر گرفته شده که تا حد قابل قبولی معتبر میباشد.
آموزش تشخیص نوع پوست
صبح پس از برخاستن از خواب باید صورت را با آب و صابون شست، سپس آن را خشک نموده و هیچ ماده ای روی آن استفاده نکرد. در طی روز مرتبا با انگشت روی بینی و گونه ها را لمس میکنیم. این کار باید تا ساعت 5 بعد از ظهر ادامه یابد. در صورتیکه دریک قسمت احساس پوسته پوسته شدن کردید و هیچ اثر چربی تا ساعت 5 بعد از ظهر مشاهده نشد، آن ناحیه بسیار خشک است، اگر احساس چربی نداشته ولی پوسته پوسته نیز نشده باشد، پوست خشک و اگر فقط کمی چرب شده باشد پوست نرمال است.
در مورد پوست چرب تا هنگام ظهر پوست خیلی چرب می شود و اگر تا یک ساعت پس از شستن پوست چرب بود آن پوست بسیار چرب است. در پوستهای مختلط ترکیبی از موارد بالا دیده می شود طوری که نواحی پیشانی و روی بینی چرب و گونه ها خشک میشوند و بسیار هم شایع است.
تقسیم بندی انواع پوست و مو و نحوه مراقبت از آنها
پوست چرب
علت چرب بودن پوست افزایش فعالیت غدد سباسه و ترشح بیش از حد سبوم بر روی پوست است . همانطوری که میدانیم ترشح سبوم بعلت تحریک هورمونهای جنسی صورت میگیرد ، بنابراین بعد از سن بلوغ پوست چرب میشود.
میزان تأثیرپذیری غدد سباسه از هورمونها کاملاً ارثی است، بنابراین بطور خلاصه میتوان گفت که پوست چرب میتواند ارثی باشد، اما معمولا با افزایش سن از میزان ترشح سموم کاسته میشود بطوریکه پوستی که در دوران بلوغ کاملاً چرب بوده بعداً میتواند به پوست نرمال و یا حتی خشک تبدیل شود تغذیه تأثیری بر افزایش ترشح غدد سباسه ندارد. اما تا حدی میتوان فعالیتهای فیزیکی را مؤثر دانست پس چرب بودن پوست دارای علل داخلی است.
دیاگرام پوست و موی انسان
نحوه مراقبت ازپوست چرب:
روزي 2 مرتبه صورت خود را با شوينـده هـاي مـلايـم و آب سرد بشوييد تا منافذ پوستتان بسته گردد، همواره از شوينده هاي ملايم و غير چرب و حاوي الكل یا ژلهای مخصوص پوست چرب استفاده كنيد، در پوست چرب استفاده از صابونهای معمولی محدودیتی ندارد ، اما توصیه میشود جهت حفظ PH پوست از صابونهایی با PH اسیدی یا خنثی استفاده نمود و بعد از خشک کردن از تونر مخصوص پوست چرب استفاده کنید.
تونر ها محلولهائی هستند که بیشتر جنبه درمانی دارند و مکمل های پاک کننده ها هستند و عوامل ضد براقی و ضد چربی در آنها وجود دارد. در پوست چرب نیز میتوان از شیرپاک کن استفاده کرد . شیرپاک کن های پوست چرب دارای چربی کمتری هستند اما توصیه میشود حتما بعد از استفاده از شیرپاک کن از تونرهای ( لوسیون ) مخصوص پوست چرب که حاوی الکل بیشتری هستند و یا مواد قابض (Astringen) استفاده کرد.
شرایط نگه داری از پوست و مو چرب
افراد دارای پوست چرب به مدت طولانی در معرض نور خورشید نباید قرار بگیرند چون هم آفتاب و هم تعرق باعث تشدید جوش ها می شوند. ضد آفتابهای کاربردی و مواد آرایشی باید چربی کم و ترجیحاً بدون چربی ( oil free ) باشند. استفاده از ضد آفتاب های چرب روی پوست چرب باعث احساس سنگینی پوست ، عرق کردن ، ایجاد کومدون و آکنه میشود . بعلت ضخیم بودن پوستهای چرب مصرف لایه بـــردارهای مکانیکی (اسکـراب) و شیمیایی (اسیدها و مواد کراتولتیک) توصیه میشود.
پاکسازی مناسب پوست چرب
پوست چرب باید مرتب پاکسازی سالنی شود. در پاکسازی سالنی با کمک مواد و دستگاههای مخصوص چربی پوست را از عمق پوست بیرون کشیده و مواد لازم پوست را به خورد آن می دهند. فرایند پاکسازی باعث روشن تر شدن و به حداقل رساندن جوشها می شود. و همچنین از لکه زدن جلوگیری می کند. همچنین باعث در آمدن کومودونها یا دانه های سر سیاه پوست می شود. پوست چرب هم احتیاج به رطوبت دارد پس رطوبت را توسط مرطوب کننده های بدون چربی و حاوی آبرسان ( هومکتانت ) به پوست خود بدهید. از غذاهاي سرخ شده و شكلات كمتر استفاده كنيد.
ماسکهای مناسب پوست چرب عمدتاً از ماسکهای جاذب چربی (ماسک خاک رس) میباشد که چربی اضافه را از سطح پوست برمیدارد. در پوست چرب ساده بخور محدودیتی ندارد و میتوان بخور دادن را تا نرم شدن کامل سلولهای لایه شاخی انجام داد و بدنبال آن از اسکراپ استفاده کرد.
مواد آرایشی مناسب پوست چرب
مواد آرایشی مناسب پوست چرب اکثراً موادی بر پایه پودری میباشند . مواد آرایشی پودری در دو نوع فشرده(پنکیک) و غیر فشرده در بازار یافت میشوند که انواع غیر فشرده آن بعلت قدرت بیشتر در جذب چربیمناسبتر هستند . بعلاوه اینکه پودرها باعث مات تر شدن ظاهر براق پوست میشوند و از این نظر نیز مفید هستند.
سطح مقطع دقیق پوست
پوست خشک و مراقبت از آن
باید دید خشکی پوست از کم آبی است یا از ترشح کم غدد چربی پوست می باشد.
معمولا بیشتر پوستها کم آب هستند. پوست به علت اینکه در معرض آفتاب و باد قرار میگیرد آب موجود در بافتهای خود را از دست میدهد. محیطهای بسته و گرمی مانند آشپزخانه و یا محلهای کار غیر استاندارد باعث خشکی بیشتر پوست می شود.
افراد با پوست خشک برای پاک کردن پوست خودشان باید از شیرپاکن مخصوص پوست خشک استفاده کرده و روزی 2 بار از مرطوب کننده ها استفاده کنند و مرتب آبرسانی سالنی انجام دهند. در آبرسانی سالنی مواد آبرسان لازم به پوست شما رسانده میشود.
دقت کنید که پوست خشک مستعد چین و چروک می باشد و اگر دقت کنید همیشه در پیشانی و یا دور لب افراد با پوست خشک چروکهای متعدد دیده می شود. پس از سنین پائین مراقب پوست خود باشید تا در 35 سالگی صورتتان پر از چروک نشود.
استفاده از کرم ها در پوست و مو چرب
اگر پوستی چربی کمی ترشح می کند، باید از کرمهایی استفاده کنند که چرب هستند. این کرمها معمولا حاوی امگا 3 و امگا 6 می باشند. دقت شود مصرف شویندهها و صابون باید محدود شود و دفعات استفاده باید کاهش یابد. ترجیحاً از صابونهای چرب مثل گلیسیرنه یا صابونهای کرمدار باید استفاده نمود. چون محیط قلیایی برای پوستهای خشک بسیار مضر است . جایگزین کردن شویندههای اسیدی بجای صابونهای معمولی مناس تر است .
نکات مهم در استفاده کرم از پوست چرب
بهتر است به جای استفاده از شویندهها از پاک کنندههای مناسبتر مانند شیرپاک کن و کرم های پا ک کننده استفاده نمود. هر چه خشکی پوست بیشتر ، شیرپاک کن مصرفی باید چرب تر باشد. در مورد پوست خشک بقایای شیرپاک کن و یا کرم های پاک کننده را میتوان با آب ولرم از تونرهای مخصوص پوست خشک نیز استفاده نمود که حاوی الکل کم و مواد مرطوب کننده بیشتر است. بعد از استحمام به فاصله 3 دقیقه از مرطوب کننده استفاده شود. چون حمام کردن و در معرض رطوبت قرار گرفتن باعث می شود که رطوبت پوست از دست برود. و بعد از 3 دقیقه پوست کاملا خشک می شود. شستـشوي صـورت بـا روغــن بادام و يا زيتون بسيار موثر مي باشد، يـك سيب را رنده كرده مدتي در يخچال گذاشته و 15 دقيقه روي صورتتان قرار دهيد.
نگه داری انواع پوست و مو خشک
پوستهای خشک نیاز به استفاده از کرمهای مرطوب کننده با چربی لازم میباشند که بصورت کرمهای شب و روز تجویز میشوند .
ضد آفتاب پوستهای خشک باید حاوی مقادیر متناسبی چربی باشندSPF30 تا به راحتی روی پوست پخش شوند. در صورت کم بودن چربی ، ضد آفتاب بخوبی روی پوست پخش نمیشود و باید از یک کرم مرطوب کننده در زیرکرم ضد آفتاب استفاده کرد.
استفاده از اسکراپ ها
اسکراپ در پوستهای خشک باید محدود شود بجز در مواردی که لایه شاخی ضخیم است (مثلاً پوست خشکی که در اثر آفتاب ضخیم شده است) استفاده از مواد لایه بردار نیز در پوستهای خشک با محدودیت بسیار همراه است و جز در مواردی که لایة شاخی ضخیم میباشد توصیه نمیشود . از كـرمـهـايـي كــه محتوي آلفاهيدروكسي اسيد ميباشد استفاده كنيد. اين ماده سبب پيلينگ ملايم لايه خشك و مرده خارجي پوست مي شـود،استفاده ازمرطوب کننده در این قبیل پوستها بعد از لایه برداری الزامی است.
تاثیر بخور بر پوست
بخور دادن پوست باعث خشک شدن پوست میشود . پس بخور باید محدود شود اما در مراحل مراقبتهای سالنی چون بعد از بخور کارهایی مثل هیدرودرمی و استفاده از مواد رطوبت رسان انجام میشود میتوان زمان بخور راکاهش داد.
ماساژ در پوستهای خشک چون باعث افزایش گردش خون میشود مفید است و بهتر است با کرمهای ماساژ با چربی بالا انجام شود.
در پوستهای خشک باید از ماسکهای هیدراتانت (آبرسان) استفاده کرد.
در افراد با پوست خشک مواد آرایشی با پایة چربی (کرم پودر حاوی چربی بالا) توصیه میشود و مواد آرایشی با پایه پودر (پنکیک) و با پایة آب توصیه نمیشود.و همواره از لوازم آرايش ملايم فاقد الكل استفاده كنيد.
پوست نرمال و مراقبت از آن
در مراقبت از پوست نرمال همیشه باید این را مد نظر داشت که با دست کاریهای بی مورد و استفاده از شویندههای قوی و نامناسب پوست را خشک نکنیم. از ضد آفتاب مناسب استفاده نماییم و در صورت لزوم مثلاً در زمستانها با استفاده از یک مرطوب کننده مانع خشک شدن پوست شویم.
هر پوستی از هر جنسی که باشد احتیاج به چند آیتم دارد. پاک کننده مناسب، مرطوب کننده مناسب و ضد آفتاب. در سنین بالاتر هم ضد چروک متناسب با پوست. این حداقل مراقبتی است که می توانیم از پوستمان انجام بدهیم. روزي دوبـارصـورت خـودرابا شوينده هاي مـلايم شستشو داده و از مرطوب كننده استفاده كنيد.
پوست مختلط و مراقبت از آن
نحوه مراقبت هم، باید مختلط باشد . به عنوان مثال در گونهها استفاده از مرطوب کننده الزامی است و یا در ناحیةT.zone باید پاکسازی بیشتر صورت پذیرد. به این افراد توصیه میشود که از ضد آفتاب بدون چربی (oil free) استفاده نمایند اما حتماً در ناحیة گونهها قبل از ضد آفتاب باید به حد کافی از مرطوب کننده استفاده نمود. صورت خود را روزي 2 مرتبه با شوينده هاي ملايم شستشو دهيد،گلاب براي طراوت پوست بسيار موثر است.
پوست حساس:
تمام پوستهای گفته شده ممکن است حساس باشند. اینها به هر عامل خارجی مثل محصولات مختلف آب و هوای مختلف ، عکس العمل نشان میدهند و در نهایت به سمت خشکی میروند. به آسانی تحریک می گردد و ایجاد خارش، سوزش، قرمزی و ساییدگی در پوست می شود. گهگاهی جوش می زند.
ساختمان پوست
پوست، وسيعترين عضو زنده بدن، درحقيقت يكي از پيچيده ترين، جالبترين و پركارترين اعضاء نيز به شمار مي آيد. دستاوردها و تحقيقات انجام شده در زمينه شناخت ساختار و عملكرد پوست در بدن طي دهه گذشته از مجموعه مطالعات دو قرن اخير بيشتر و مؤثرتر بوده است.
وظایف پوست
- بدن را در مقابل آسيبهاي مكانيكي، حرارت وتابش شديد نور محافظت مي كند.
- از نفوذ مواد شيميايي و ورود ميكروبها و ميكرو ارگانيسمها به بدن جلوگيري مي نمايد.
- برخي از مواد مضر حاصل از فعاليتهاي متابوليسمي در سيستم گوارشي و كبد را دفع مي كند.
- هورمونها و آنزيمها را درداخل بدن حفظ مي كند.
- به عنوان يك عضو لامسه خارجي، پيامهاي حسي را از طريق اعصاب به مغز و مراكز عصبي منتقل مي كند .
-
به کمک سلولهای لانگرهانس، نقش مهمی را در سیستم ایمنی بدن ایفا می نماید.
اجزاء و ساختمان پوست:
در هر اينچ مربع از پوست، با ضخامت متغير بين 1 تا 4 ميليمتر، اجزاي متعددي را مي توان مشاهده نمود كه با تعداد شگفت آوري در كنار هم به ايفاي نقش خود مي پردازند. 650 غده مترشحه عرق، 65 فوليكول مو، 19 يارد مويرگهاي ظريف خوني، هزاران سلول لامسه، پايانه عصبي و سلولهاي لانگرهانس در هر اينچ مربع از پوست در كنار هم قرار دارند كه علاوه بر آنها سلولهاي ملانوسيت و آنزيمهاي تيروزيناز (سازنده ملانين) را نيز بايد اضافه نمود .
به طور كلي دو نوع غده در داخل پوست وجود دارند:
- غدد مترشحه چربي
- غدد مترشحه عرق
معمولاً دهانه هر كدام از غدد چربي به يك فوليكول مو باز مي شود، اما در بعضي از موارد در پاي هر فوليكول مو چند غده چربي وجود دارد كه سبب تجمع چربي يا Sebum بر روي پوست مي گردد.
غدد عرق عميقاً در داخل لايه هاي زيرين پوست (درم) به صورت پايانه هاي فنري شكل ريشه دوانده اند كه توسط يك لوله تو خالي جهت دفع عرق از لايه هاي بالاتر (اپيدرم) عبور كرده و دهانه كوچك آن در سطح پوست باز مي شود .
شايان ذكر است تعريق سبب پاكسازي پوست كه همانا خروج آلودگيها از خلال دهانه كوچك مزبور مي باشد، نمي گردد.
لایه های پوست
سطح پوست از تجمع سلولهاي مرده تشكيل شده است. زير اين سطح، سه لايه جداگانه بسيار نازك به شرح ذيل وجود دارند :
- اپيدرم
- درم
-
هیپودرم
اپیدرم
اپيدرم كه ضخامتش از 0.04 تا 1.6 ميلي متر متغير مي باشد، لايه مهمي است. سلولهاي لانگرهانس كه ايمني پوست را برعهده دارد، ملانوسيتها و آنزيم تيروزيناز كه عهده دار توليد رنگدانه هاي ملانين و تنظيم رنگ پوست است، در اين لايه قرار دارند.
محصولات آرايشي و بهداشتي نظير پاك كننده ها، لايه بردارها، ترميم كنند ه ها يا مرطوب كننده ها نيز بر اين لايه تاثير مي گذارد .
- اپيدرم مسئول زيبايي و شادابي ظاهري پوست است .
- پوست را در مقابل خشك شدن ( از دست دادن رطوبت )، نفوذ مواد شيميايي مضر و ميكروبها حفاظت مي نمايد.
- اپيدرم يك لايه فعال متابوليكي است كه سنتز چربيها ( ليپيدها ) را برعهده دارد .
- اولين سد دفاعي در مقابل حمله مواد اكسيد كننده در بدن به شمـار مي رود.
- عوامـل مقـابله كننـده با راديـكالـهاي آزاد نظـيـر ويـتامـينE ،C و Superoxide Dismutase در اين لايه قرار دارند.
-
قابليت نگهداري مقادير متنابهي از سراميدها و Glycosaminoglycans را دارا مي باشد.
اپیدرم در پوست و مو
اپيدرم حاوي مقدار زيادي آب است. هرچه بدن جوانتر باشد، آب بيشتري در پوست وجود دارد. با افزايش سن ظرفيت نگهداري آب در پوست و موكاهش مييابد و در نتيجه پوست به سمت خشك و چروك شدن متمايل میگردد .
اپيدرم، علاوه بر اين، اولين سد دفاعي بدن در مقابل هجوم ميكروبی محيط اطراف بدن به شمار مي آيد.
در سطوح تحـتاني لايه اپيـدرم، سلولـها از طريق تقسيم ميتـوزی، تكثير مييابند. هر سلول، با حفظ سلول والد توانايي توليد يك سلول جديد را نيز دارا میباشد. سلول جوانتـر در جای خـود باقي مانده و سلول پيـرتر از لايـه هاي اپيدرم رد شده و به سطح میرسد. اين سلولها ضمن حركت خود به سطوح بالاتر با مادهای به نام كراتين پر میشوند و آب و چربی خود را از دست میدهند. فسفوليپيد موجود در آنها به گليكـوليپيد، كلستـرول و سراميدها تبديل میشود و در پايان حركت به صورت لايهای از سلولهای مرده روی سطح پوست قرار میگيرند.
تاثیر اپیدرم ها در جوان بودن پوست و مو
از سوي ديگر سلولهای جايگزين، سلولهايی بزرگ، جوان و نرم هستند كه حاوی مقدار زيادي آب میباشند. با افزايش سن، اين لايه نازك شده و نگهداری رطوبت را براي پوست و مو دچار مشكل میكند .
سراميدها يك نقش حياتي در قابليت نگهداري رطوبت توسط پوست بازی میكنند كه اين مسئله مي تواند در سنين كهولت و نيز در مقابل تابش مستقيم خورشيد، پوست و مو را محافظت نمايد .
در لايه اپيدرم يك عامل مرطوب كننده طبيعي به نام NMF وجود دارد. تماس طولاني مدت با مواد پاك كننـده قوي و تغيير شرايط آب و هوايي مي تواند به كاهش ميزان NMF منجر شده و پوست را شكننده و خشك كند .
براي پوستهاي مسن و آسيب ديده، میکرودرم ابریژن و یا موادي نظير آلفا هيدروكسي اسيدهاAHA ، مي تواند ظاهرسالمتر و شادابتري به آن ببخشد.
اپیدرم خود از 4 تا 5 لایه تشکیل شده است که عبارتند از :
1- لایه شاخی
2- لایه شفاف
3- لایه دانه ای
4- لایه خاردار
5- لایه زاینده
درم
لايه دوم يا درم 5 تا 7 برابر ضخيم تر از اپيدرم است و به وسيله يك غشاء پيوندي پايه به آن متصل شده است .
درم از يك غشاء ضخيم ارتباطي تشكيل شده است كه در حقيقت شبكه بهم بافته اي است از مويرگهاي خوني و لنفي، رشته ها وپايانه هاي عصبي وحسي، كلاژن و فيبرهاي پروتئيني الاستيني كه وظيفه آنها نگهداري و حفظ رشته هاي عصبي مي باشد. فوليكول هاي مو، مويرگهاي خوني، غده هاي چربي و عرق نيز در اين لايه قرار دارند. وظيفه اصلي اين لايه حفظ استحكام و ارتجاع پوست مي باشد .
- اپيدرم را به كمك شبكه وسيع و ظريف مويرگهاي خوني خود، تغذيه مي كند .
- به كمك شبكه محكمي از كلاژن و رشته هاي پروتئيني الاستين، سبب استحكام بافت پوست مي شود .
- خاصيت ارتجاعي و كشساني پوست را تامين مي كند.
- به عنوان يك منبع ذخيره آب عمل مي كند.
- پوست را در مقابل آسيـبهاي مكانيكي محافظت مي كند.
-
نقش مهمي به عنوان يك گيرنده حسي ويك تنظيم كننده داخلي بازي مي كند.
هیپودرم
هيپودرم، سومين و آخرين لايه پوست، پوست را به بافتهاي ماهيچه اي متصل مي نمايد .
اين لايه به دليل فراواني سلولهاي چربي، خاصيت ارتجاعي بسيار داشته و به عنوان ضربه گير (مثل عملكرد فنرها در اتومبيل) عمل مي كند. ضربه گيري اين لايه، نقش بسيار مهمي در حفظ و نگهداري مويرگهاي خوني و پايانه هاي عصبي دارد.
اطلاعات فوق بخشی از دوره درجه ۱ آرایشگری مردانه است که در آموزشگاه عسر مو تدریس میشود و در انتها شما مدرک معتبر سازمان فنی و حرفهای هم دریافت خواهید کرد.
دیدگاهتان را بنویسید